दिनांक २२ सप्टेंबर, २०२५, सोमवारपासून देशभरात नवरात्रीच्या मंगल पर्वाचा प्रारंभ होत आहे. हा उत्सव म्हणजे देवी दुर्गेच्या नऊ रूपांची उपासना करण्याचा आणि तिच्या शक्तीचे स्मरण करण्याचा काळ. या नऊ दिवसांच्या उत्सवाचा आरंभ होतो तो घटस्थापनेच्या पवित्र विधीने.
घटस्थापना: शुभ मुहूर्तावर देवीचे स्वागत
घटस्थापना, ज्याला ‘कलश स्थापना’ असेही म्हणतात, हा नवरात्रीचा सर्वात महत्त्वाचा विधी आहे. धार्मिक मान्यतेनुसार, या दिवशी देवी दुर्गा पृथ्वीवर येते आणि नऊ दिवस आपल्या भक्तांच्या घरी वास्तव्य करते. त्यामुळे, देवीचे आपल्या घरात आगमन आणि निवास होण्यासाठी तिचे प्रतीक म्हणून कलशाची स्थापना केली जाते.
यावर्षी घटस्थापना करण्यासाठी खालील शुभ मुहूर्त आहेत:
- सकाळचा शुभ मुहूर्त: सकाळी ६:०९ ते सकाळी ८:०६ पर्यंत.
- अभिजीत मुहूर्त: सकाळी ११:४९ ते दुपारी १२:३८ पर्यंत.
या मुहूर्तांमध्ये घटस्थापना केल्यास देवीचा आशीर्वाद प्राप्त होतो आणि घरात सुख, समृद्धी आणि भरभराट येते, असे मानले जाते.
घटस्थापनेचा विधी आणि महत्त्व
घटस्थापनेसाठी एक स्वच्छ मातीचे भांडे (घट) घेतले जाते, त्यात पवित्र माती घालून धान्य (ज्वारी किंवा गहू) पेरले जाते. यावर पाणी भरलेला कलश ठेवला जातो, ज्यामध्ये आंब्याची पाने, सुपारी, आणि नाणी टाकली जातात. त्यानंतर लाल कपड्याने गुंडाळलेला नारळ या कलशावर ठेवला जातो. हे सर्व विधीपूर्वक स्थापित केले जाते.
हे उगवणारे धान्य म्हणजेच ‘घटातील अंकुर’ हे घरात येणाऱ्या समृद्धीचे आणि प्रगतीचे प्रतीक मानले जाते. या नऊ दिवसांमध्ये या अंकुरांना नियमित पाणी देऊन त्यांची काळजी घेतली जाते.
नऊ दिवसांच्या शक्तीपर्वाचा संदेश
घटस्थापनेपासून सुरू होणारे हे नऊ दिवस प्रत्येक भक्तासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण असतात. या काळात देवीच्या विविध रूपांची पूजा केली जाते आणि उपवास, जप, आणि ध्यान केले जाते. हा उत्सव केवळ धार्मिक विधींपुरता मर्यादित नसून, तो आपल्याला वाईटावर चांगल्याचा विजय आणि स्त्रीशक्तीचा आदर करण्याचा संदेश देतो.
नवरात्रीच्या या पवित्र पर्वात आपण सर्वजण एकाच भक्तिरसात न्हाऊन निघतो आणि सकारात्मक ऊर्जा अनुभवतो. चला, या मंगलदिनी देवी दुर्गेचे आपल्या घरात स्वागत करूया आणि नऊ दिवसांच्या या शक्तीपर्वाचा मनःपूर्वक आनंद घेऊया.