सोने (Gold) ही नेहमीच एक सुरक्षित गुंतवणूक मानली जाते. खासकरून भारतात, जिथे सोन्याच्या दागिन्यांना खूप महत्त्व आहे. गेल्या एका वर्षात सोन्याच्या दरात सुमारे ३२ टक्क्यांची वाढ झाली आहे, ज्यामुळे गुंतवणूकदार आणि सर्वसामान्य ग्राहक दोघेही आश्चर्यचकित झाले आहेत. या अचानक वाढीमागे अनेक जागतिक आर्थिक आणि राजकीय कारणे आहेत.
सोन्याचे दर वाढण्याची प्रमुख कारणे
सोन्याचे दर वाढण्यामागे काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- भू-राजकीय तणाव: अमेरिकेने जागतिक व्यापार धोरणात बदल केल्याने भू-राजकीय अनिश्चितता वाढली आहे. अशा अस्थिर परिस्थितीत गुंतवणूकदार सुरक्षित गुंतवणुकीकडे वळतात आणि सोने ही सर्वात सुरक्षित मालमत्ता मानली जाते.
- मध्यवर्ती बँकांचे धोरण: जगभरातील अनेक मध्यवर्ती बँका अमेरिकन डॉलरचा साठा कमी करत आहेत आणि सोन्याच्या साठ्यात वाढ करत आहेत. यामुळे डॉलरचे मूल्य घसरले असून, सोन्याला मागणी वाढत आहे.
- व्याजाचे दर: यूएस फेडरल रिझर्व्ह लवकरच व्याजदरात कपात करण्याची शक्यता आहे. यामुळे रोखे बाजारातील (bond market) गुंतवणूक कमी होऊन गुंतवणूकदार सोन्याकडे वळत आहेत.
शेअर बाजार आणि सोन्यातील विसंगती
सोन्याचे दर वाढत असताना दुसरीकडे शेअर बाजार सकारात्मक संकेत देत आहे. भारतीय आणि अमेरिकन शेअर बाजार विक्रमी उच्चांकाजवळ आहेत. सामान्यतः, जेव्हा शेअर बाजारात तेजी असते, तेव्हा सोन्याचे दर स्थिर राहतात किंवा कमी होतात. मात्र, सध्या दोन्ही बाजार एकाच वेळी वाढत आहेत. ही एक मोठी विसंगती आहे.
सोन्याचे दर आणि चलनातील चढ-उतार हे संस्थात्मक गुंतवणूकदारांच्या निराशावादी भूमिकेचे संकेत देत आहेत. तर शेअर बाजारातील तेजी ही किरकोळ गुंतवणूकदारांच्या आशावादी भूमिकेचे दर्शन घडवते. या दोन भिन्न दृष्टिकोनांमध्ये कोण योग्य ठरेल हे येणारा काळच ठरवेल. मात्र, अनेक विश्लेषकांचे असे मत आहे की, ऐतिहासिकदृष्ट्या, संस्थात्मक गुंतवणूकदारांचा अंदाज अधिक वेळा अचूक ठरलेला आहे.
